ความเป็นมา

แต่เดิมระบบค่าจ้างของเยอรมนีมีความแตกต่างจากประเทศในยุโรปและสหรัฐอเมริกา เนื่องจากมิได้มีการกำหนดค่าจ้างขั้นต่ำที่มีผลบังคับใช้เป็นกฎหมายทั่วไป แต่มีระบบค่าจ้างที่เป็นอิสระซึ่งได้กำหนดค่าจ้างขั้นต่ำในบางสาขาอาชีพตามการตกลงร่วมกันระหว่างนายจ้างกับลูกจ้างในสัญญาจ้างระดับรายบุคคลหรือการเจรจาต่อรองร่วมกันระหว่างกลุ่มนายจ้างกับสหภาพแรงงานในพื้นที่ของบางรัฐ โดยที่รัฐมิได้เข้ามาแทรกแซง ทำให้ไม่มีการหยิบยกเรื่องค่าจ้างขั้นต่ำขึ้นเป็นประเด็นทางการเมือง เพราะกลไกระบบค่าจ้างที่เป็นอยู่ได้ทำหน้าที่เสมือนค่าจ้างขั้นต่ำสำหรับแต่ละสาขาอาชีพอยู่แล้ว 

เมื่อวันที่ 3 กรกฎาคม 2557 สภาผู้แทนราษฎร (Bundestag)ของเยอรมนีได้ให้ความเห็นชอบกฎหมายว่าด้วยค่าจ้างขั้นต่ำเมื่อวันที่ 3 กรกฎาคม 2557 และต่อมาในวันที่ 11 กรกฎาคม 2557 สภามลรัฐ (Bundesrat) ก็ได้ให้การรับรองร่างกฎหมายฉบับนี้ซึ่งกำหนดให้มีผลบังคับใช้นับตั้งแต่วัน ที่  1 มกราคม 2558  

ก่อนการประกาศใช้ค่าจ้างขั้นต่ำแห่งชาติข้างต้น เยอรมนีได้บังคับใช้กฎหมาย Posting of Workers Act กำหนดกรอบกฎหมายเกี่ยวกับค่าจ้างขั้นต่ำเป็นการเฉพาะในสาขาดังต่อไปนี้

• ภาคการก่อสร้างและกิจการที่เกี่ยวข้อง
• อุตสาหกรรมทำความสะอาด
• บริการส่งจดหมาย
• บริการด้านความปลอดภัย
• บริการงานเหมืองพิเศษ (เหมืองถ่านหิน)
• บริการซักรีดเสื้อผ้า (ธุรกิจต่อธุรกิจ)
• บริการจัดการของเสียรวมการทำความสะอาดถนนและขัดพื้นผิว
• บริการฝึกอบรมภายใต้ Book II หรือ  Book III ของ Social Code
• ภาคการดูแล (คนชรา หรือผู้ที่ไม่ได้พักที่สถานคนชรา)

สำหรับค่าจ้างขั้นต่ำแห่งชาติที่มีผลบังคับใช้แล้วนั้นได้กำหนดให้ลูกจ้างต้องได้รับค่าจ้างขั้นต่ำในอัตราชั่วโมงละ 8.50 ยูโร และระบุมิให้นายจ้างจ่ายค่าจ้างให้แก่ลูกจ้างน้อยกว่าอัตราดังกล่าว แต่มีข้อยกเว้นสำหรับการจ้างลูกจ้างบางประเภท และบางภาคอุตสาหกรรมซึ่งยังไม่บังคับให้จ่ายค่าจ้างขั้นต่ำจนกว่าจะพ้นช่วงเปลี่ยนผ่านในวันที่ 31 ธันวาคม 2560  สำหรับการพิจารณาว่าในอนาคตควรจะเพิ่มค่าจ้างขั้นต่ำเป็นอัตราเท่าใดนั้นอยู่ในความรับผิดชอบของคณะกรรมาธิการค่าจ้างขั้นต่ำซึ่งเป็นองค์กรอิสระ

การบังคับใช้ค่าจ้างขั้นต่ำ
แม้จะมีการบังคับกฎหมายว่าด้วยค่าจ้างขั้นต่ำแล้วก็ตาม แต่บางภาคอุตสาหกรรมได้รับอนุญาตให้ยังไม่ต้องจ่ายค่าจ้างขั้นต่ำในช่วงเปลี่ยนผ่านไปจนกว่าจะถึงวันที่ 31 ธันวาคม 2560 ซึ่งหมายความว่านายจ้างยังสามารถจ่ายค่าจ้างรายชั่วโมงโดยรวมได้ต่ำกว่าชั่วโมงละ 8.50 ยูโรเฉพาะในบางสาขา แต่จะต้องไม่ต่ำกว่าค่าจ้างขั้นต่ำที่สาขานั้นได้กำหนดไว้ก่อนหน้าการประกาศ ใช้ค่าจ้างขั้นต่ำ ซึ่งเป็นอัตราที่นายจ้างและสหภาพแรงงานได้เจรจาหารือและตกลงร่วมกัน สาขาอาชีพที่ยังไม่ต้องใช้ค่าจ้างขั้นต่ำแห่งชาติได้แก่ อุตสาหกรรมผลิตเนื้อสัตว์และบริการช่างทำผมสำหรับในทุกรัฐ  งานชั่วคราวในเยอรมนีตะวันออกและเบอร์ลิน  งานทำความสะอาดโครงสร้างอาคารในเยอรมนี

สำหรับอัตราค่าจ้างขั้นต่ำที่กำหนดโดยข้อตกลงร่วมกัน นายจ้างยังต้องปฏิบัติตามที่กำหนด กล่าวคือ หากอัตราค่าจ้างตามข้อตกลงสูงกว่าค่าจ้างขั้นต่ำตามกฎหมาย นายจ้างก็ต้องจ่ายในอัตราที่ได้ตกลงร่วมกัน แต่หากอัตราที่ข้อตกลงกำหนดนั้นน้อยกว่าค่าจ้างขั้นต่ำ ซึ่งเป็นไปตามกฎหมาย German Posted Workers Law (ตัวอย่างเช่น บริการทำความสะอาดเชิงพาณิชย์และบริการด้านการดูแลสุขภาพ) นายจ้างจะยังสามารถจ่ายในอัตราเดิมในช่วงเปลี่ยนผ่านไปจนถึงสิ้นปี 2559 แล้วถึงจะต้องจ่ายอัตราขั้นต่ำตามที่กฎหมายใหม่

ผู้ที่ไม่อยู่ในข่ายจะได้รับค่าจ้างขั้นต่ำ

• ผู้รับจ้างอิสระ
• ผู้ที่ว่างงานเป็นระยะยาว (อย่างน้อย 1 ปี) ในช่วงหกเดือนแรกที่กลับเข้ามาทำงาน
• อาสาสมัคร
• ลูกจ้างที่อายุต่ำกว่า 18 ปี ซึ่งไม่จบการศึกษาด้านวิชาชีพ
• นักเรียน/นักศึกษาฝึกงาน ทั้งหลักสูตรมหาวิทยาลัย และหลักสูตรอาชีวศึกษา ซึ่งจำเป็นต้องฝึกงานตามหลักสูตร หรือการฝึกงานเป็นประโยชน์ต่อการศึกษาในปัจจุบัน หรือจำเป็นต่อการศึกษาในอนาคต ซึ่งในสองกรณีหลังจะจำกัดการฝึกงานไว้ไม่เกิน 3 เดือนสำหรับการฝึกงานกับนายจ้างรายเดียว  และในทางกลับกันสำหรับนักศึกษาที่เป็นลูกจ้างและผู้สำเร็จโครงการฝึกหัดงาน จะต้องได้รับค่าจ้างอย่างน้อยที่สุดในอัตราเท่ากับค่าจ้างขั้นต่ำ 

ผลจากการไม่ปฏิบัติตามกฎหมายว่าด้วยค่าจ้างขั้นต่ำ
นายจ้างต้องจ่ายค่าจ้างขั้นต่ำให้ลูกจ้างอย่างช้าที่สุดในสิ้นเดือนของเดือนที่ทำงาน หากไม่จ่ายตามกำหนดหรือจ่ายค่าจ้างต่ำกว่าอัตราค่าจ้างขั้นต่ำ หรือไม่จ่ายค่าจ้าง หรือจ่ายเงินประกันสังคมต่ำกว่าความเป็นจริง นายจ้างอาจถูกปรับเป็นเงิน500,000 ยูโรและอาจต้องรับผิดทางอาญา หากลูกจ้างทำข้อตกลงหรือทำการสละสิทธิไม่รับค่าจ้างในอัตราค่าจ้างขั้นต่ำก็ จะถือว่าข้อตกลงหรือการสละสิทธินั้นเป็นโมฆะ และลูกจ้างที่ได้รับค่าจ้างต่ำกว่าค่าจ้างขั้นต่ำมีสิทธิได้รับเงินชดเชยตามอัตราที่กำหนดในภาคอุตสาหกรรมหรือตำแหน่งซึ่งโดยปกติจะสูงกว่าเงินค่าจ้างขั้นต่ำ

ข่าวแรงงาน ลำดับที่ 23 /2559

เรียบเรียงโดย ฝ่ายแรงงานประจำสถานเอกอัครราชทูต ณ กรุงเบอร์ลิน 

ที่มา : 

http://www.wageindicator.org/main/salary/minimum-wage/germany

http://news.kyero.com/2014/11/countries-with-no-minimum-wage-have-higher-salaries-and-less-unemployment/18904

http://www.thenews.pl/1/12/Artykul/194433,Poland-complains-over-German-minimum-wage

http://www.igloballaw.com/germany-introduces-its-first-minimum-wage/

http://cir.ca/news/minimum-wage-in-germany

http://www.dw.de/german-parliament-approves-controversial-national-minimum-wage/a-17755406

http://www.dw.de/minimum-wage-fuels-germanys-underground-economy/a-18231218

www.mol.go.th/anonymouse/foreignlabour/7525

Ministry of  Finance in Germany

Ministry of  Labour in Germany