สหภาพยุโรปมีกรอบกฎหมายว่าด้วยการให้สิทธิประโยชน์แก่ผู้มีสิทธิระหว่างพรมแดนในกลุ่มสหภาพยุโรป (อียู) เพื่อประกันว่าผู้ประกันตนและครอบครัวจะได้รับการดูแลด้านสุขภาพในอียูทุกประเทศ  อนึ่งเยอรมนียังได้ลงนามข้อตกลงว่าด้วยการประกันสังคมกับหลายประเทศ ได้แก่ ออสเตรเลีย บอสเนียเฮอร์เซโกวินา บราซิล(เฉพาะบำนาญ)   จีน (เฉพาะมอบหมายให้ไปประจำ)   ชิลี (เฉพาะมอบหมายให้ไปประจำ) อินเดีย (เฉพาะมอบหมายให้ไปประจำ)  อิสราเอล  ญี่ปุ่น (เฉพาะบำนาญ) มาเซโดเนีย มอนเตเนโกร โมร็อคโค  เซอร์เบีย  เกาหลีใต้ (เฉพาะบำนาญ)  ตูนีเซีย  ตุรกี  สหรัฐอเมริกา (เฉพาะบำนาญ)    

ข้อตกลงด้านประกันสังคมกับจีนและอินเดียครอบคลุมการหลีกเลี่ยงมิให้ต้องจ่ายเงินสมทบซ้ำซ้อนเมื่อลูกจ้างจากประเทศหนึ่งเข้ามาทำงานในอีกประเทศหนึ่ง

ระเบียบของสหภาพยุโรปและข้อตกลงประกันสังคมครอบคลุมสิทธิประโยชน์ในกรณีเจ็บป่วย พิการ วัยชรา และสิทธิประโยชน์สำหรับทายาทในอุปการะและผู้ที่ได้รับอุบัติเหตุในอุตสาหกรรมหรือเจ็บป่วยจากการทำงาน

ข้อตกลงระหว่างประเทศจะตั้งอยู่บนสมมุติฐานสองประการ ได้แก่ ผู้ได้รับการคุ้มครองจะได้รับสิทธิด้านสวัสดิการสังคมเท่าเทียมกันทุกคน  ผู้พำนักในประเทศในสหภาพยุโรปหรือประเทศคู่สัญญาจะได้รับสถานะเท่าเทียมกับผู้พำนักในประเทศในสหภาพยุโรปอีกประเทศหนึ่งหรือประเทศคู่สัญญาอีกประเทศหนึ่ง

ข้อตกลงทวิภาคีจะใช้กับ คนเยอรมัน คนของรัฐคู่สัญญา  ผู้อพยพ ผู้ไร้รัฐ

การประกันสุขภาพ
หากย้ายไปประเทศอียูอื่นหรือประเทศคู่สัญญาอื่นเพื่อไปทำงาน  บุคคลต้องมีประกันสุขภาพที่ประเทศนั้นและต้องมีสิทธิประโยชน์ที่จำเป็นจากกองทุนที่เหมาะสม

นักท่องเที่ยวในประเทศในอียูก็มีสิทธิได้รับการรักษาพยาบาลซึ่งไม่อาจเลื่อนจนกระทั่งถึงวันกลับได้  หากไปรับการรักษาพยาบาลในประเทศอียูหนึ่ง บุคคลนั้นต้องมีประกันสุขภาพเพื่อคืนค่าใช้จ่ายในจำนวนที่เท่ากับที่จะต้องจ่ายในเยอรมนี โดยผู้ประกันตนต้องให้ความเห็นชอบก่อนการเข้ารับการรักษาในโรงพยาบาล  หากเป็นคนต่างชาติที่ทำงานในเยอรมนีในขณะที่ครอบครัวอยู่ในตุรกี ครอบครัวก็จะได้รับความคุ้มครองในตุรกีด้วยเสมือนว่าผู้ประกันตนนั้นทำงานในตุรกี

ก่อนไปท่องเที่ยวต่างประเทศ จะต้องนำบัตรประกันสุขภาพของอียู (EHIC)  จากกองทุนประกันสุขภาพ ไปด้วย และหากเดินทางไปบอสเนีย-เฮอร์เซโกวินา มอนเตเนโกร เซอร์เบีย ตุรกี หรือตูนิเซีย ก็จะต้องมีใบรับรองพิเศษ มาเซโดเนียซึ่งอยู่นอกอียูก็ยอมรับใบรับรองนี้ด้วย ใบรับรองจะมีรายการผู้ที่ต้องติดต่อหากต้องการสิทธิประโยชน์ด้านสุขภาพขณะที่เดินทาง

หากนายจ้างส่งไปทำงานในอีกประเทศหนึ่ง ผู้ประกันตนก็จะยังได้รับการประกันตนและจ่ายเงินสมทบในประเทศของตน  ในกรณีเช่นนี้จะต้องมีใบรับรองการย้ายที่ทำงานไปด้วย ซึ่งจะช่วยให้ได้รับสิทธิในประเทศอื่นและทำให้ไม่ต้องจ่ายเงินประกันที่ประเทศนั้นด้วย

ศาลยุโรปได้ตัดสินให้ต้องจ่ายเงินการประกันการดูแลระยะยาวให้กับผู้ถือกรมธรรม์และสมาชิกในครอบครัวที่ประกันตนร่วมด้วยในประเทศอียูและในประเทศเศรษฐกิจอียูทั้งหมดและสวิตเซอร์แลนด์

การประกันอุบัติเหตุจากการทำงาน
หากเป็นคนเยอรมันที่ไปทำงานในฝรั่งเศสให้กับบริษัทฝรั่งเศสและจะกลับเยอรมนีหลังอุบัติเหตุจากการทำงาน กองทุนประกันตนของฝรั่งเศสจะจ่ายบำนาญผู้พิการให้ในเยอรมนี และผู้ประกันตนสามารถขอรับการรักษาพยาบาลได้ในทั้งสองประเทศตามต้องการ

หากได้รับอุบัติเหตุถึงแก่ชีวิตขณะทำงานในต่างประเทศ  กองทุนประกันตนในประเทศนั้นจะจ่ายบำนาญให้กับผู้อยู่ในอุปการะที่ยังมีชีวิตอยู่แม้ว่าจะอยู่ในเยอรมนีก็ตาม

ผู้ขอรับสิทธิต้องติดต่อกองทุนประกันตนในเยอรมนีหรือหากอยู่ในต่างประเทศก็ต้องติดต่อกองทุนประกันตนต่างประเทศในประเทศที่อยู่อาศัย

ประกันบำนาญ
หากผู้ประกันตนได้ทำงานในอียูหลายประเทศหรือในประเทศคู่สัญญา  ก็จะนับรวมเวลาที่ทำงานซึ่งคิดบำนาญได้รวมกัน และเมื่อมีคุณสมบัติที่จะรับบำนาญได้ ก็จะได้รับบำนาญแม้จะอยู่ในประเทศอียูอื่นหรือประเทศคู่สัญญา  ตามกฎกองทุนประกันจะต้องจ่ายบำนาญตามสัดส่วนในช่วงที่ผู้ประกันตนได้รับประกันตน และบำนาญทายาทก็จะจ่ายให้ตามหลักการเดียวกัน

หากอยู่ต่างประเทศและเป็นสมาชิกกองทุนประกันตนเยอรมัน จะต้องจ่ายเงินสมทบตามปกติ  โดยควรต้องยื่นสมัครกองทุนประกันตนในประเทศที่อยู่อาศัย และผู้ประกันตนจะสามารถได้รับสิทธิประโยชน์ในต่างประเทศด้วยการยื่นสมัครต่อกองทุนในประเทศนั้นๆ หรือกองทุนเยอรมัน

สิทธิประโยชน์สำหรับเด็ก
หากจ่ายภาษีหรือทำงานเต็มที่ในเยอรมนี ก็สามารถรับสิทธิประโยชน์สำหรับเด็กที่อยู่ในประเทศที่กำหนดนอกเยอรมันได้ โดยจะจ่ายให้เต็มจำนวนสำหรับเด็กที่อาศัยในประเทศอียูอื่น หรือในลิกเตนสไตน์ สวิตเซอร์แลนด์ นอรเวย์และไอซ์แลนด์ โดยจ่ายอัตราตามที่ตกลงให้กับเด็กที่อยู่ในประเทศอื่น เช่น ตุรกี ซึ่งผู้ประกันตนต้องยื่นขอรับประโยชน์กับหน่วยงานสิทธิประโยชน์ครอบครัวในท้องถิ่นหรือต่อนายจ้างหากเป็นหน่วยราชการ  หากยื่นคำร้องในต่างประเทศก็ควรติดต่อหน่วยงานที่ได้รับมอบหมาย

การประกันการว่างงาน
หากเป็นผู้ว่างงานและย้ายไปอยู่ในประเทศอียูอื่นหรือนอรเวย์ ไอซ์แลนด์ ลิกเตนสไตน์ หรือสวิสเซอร์แลนด์ เป็นช่วงเวลาสูงสุดสามเดือนหรือนอกอียูหกเดือน หากเดินทางกลับมาตามกำหนดก็จะจ่ายเงินประกันการว่างงานให้ในเยอรมนี และหากเป็นผู้ว่างงานหรือเคยทำงานก่อนหน้าในเยอรมนีและอยู่ในบอสเนีย เฮอร์เซโกเวนา เซอร์เบีย มอนเตเนโกร หรือมาเซโดเนีย ก็อาจรับสิทธิประโยชน์จากกองทุนประกันของประเทศนั้นได้ในบางกรณี โดยการขอรับสิทธิสามารถกระทำได้ด้วยการลงทะเบียนกับหน่วยบริการจัดหางานของเยอรมนีว่าเป็นผู้ว่างงานและได้ทำงานเป็นเวลาอย่างน้อยที่สุดสี่สัปดาห์ก่อนว่างงาน โดยต้องไปจดทะเบียนเป็นผู้หางานกับบริการจัดหางานกับประเทศสมาชิกอียูที่ย้ายไปภายใน 7 วันที่เดินทางไปถึง

ข่าวแรงงาน ลำดับที่ 60 /2559

ที่มา: เรียบเรียงจากคู่มือประกันสังคม Social Security at a Glance 2015 ของกระทรวงแรงงานและกิจการสังคมแห่งสหพันธ์ฯ

—————————————————-

ฝ่ายแรงงานประจำสถานเอกอัครราชทูต ณ กรุงเบอร์ลิน